Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi (KTMÜ) Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Başkanı Prof. Dr. Tinatin Döölötkeldiyeva, Kırgızpatent’in yarışmasında ‘en yenilikçi proje’ ödülüne lâyık bulundu.

Prof. Dr. Tinatin Döölötkeldiyeva Kırgızpatent’in (Kırgız Cumhuriyeti Hükümetine Bağlı Fikri Mülküyet ve İnovasyon Kamu Hizmeti) “En Yenilikçi Proje-2016” adlı yarışmasındaki ödüle “Seralarda ve Açık Alanlardaki Toprakların Kalitesinin İyileştirilmesi ve Tarımsal Ürünlerin Veriminin Arttırılması İçin Yeni Biyo Gübrelerin Endüstriyel Sürümünün Oluşturulması” başlıklı projesiyle lâyık görüldü.

Kırgızpatent, KTMÜ ev sahipliğinde 20 Kasım 2018’de Sosyal Tesisler Çok Amaçlı Salonu’nda “En Yenilikçi Proje-2016” yarışmasının açılış törenini düzenledi.

Törene Kırgız Cumhuriyeti Tarım, Gıda Endüstrisi ve Arazi Islahı Bakan Yardımcısı Canıbek Kerimaliyev, KTMÜ Rektörü Prof. Dr. Sebahattin Balcı, Rektör Vekili Prof. Dr. Asılbek Kulmırzayev, Kırgızpatent Başkanı Dinara Moldoşeva, Endüstriyel Nesnelerin Mülkiyetinin İncelenmesi Bölümü Başkanı Arstanbek Berdaliyev, akademisyenler, öğrenciler ve basın mensupları katıldı.

Tören Kırgızpatent’in kuruluşunun 25. yıl dönümüne ilişkin film ve KTMÜ tanıtım filminin gösterilmesiyle başladı.

Arstanbek Berdaliyev, açılış konuşmasında, anlamlı ve kıymetli bir projenin açılış töreninde bulunmaktan dolayı memnun olduğunu, KTMÜ’de bu proje gibi daha nice başarılı projelerin açılış törenlerinin  yapılacağına inandığını söyledi.

Dinara Moldoşeva, Devletin yenilikçi projeleri desteklemesi gerektiğini, yeni teknolojilerin ve yenilikçiliğin çıktılarının toplumların kalkınmasını ve refahını sağlaması bakımından önemli olduğunu dile getirdi.

Prof. Dr. Asılbek Kulmırzayev, “Tinatin Hoca’mızın yaptığı işlerin Kırgızpatent tarafından 2016’da tescil edilmesi bizi memnun etti. Bilim insanlarının yenilikçi çalışmaları her zaman desteklenmeli, bu çalışmalara yönelik Devlet destekleri hak eden projelere aktarılmalı. Böylece Kırgızistan’ın bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal, kalkınması sağlanmalı. Kırgızpatent, Devlet desteklerinin doğru projelere yönlendirilmesi konusunda önemli bir görev üstleniyor.” dedi.

Prof. Dr. Sebahattin Balcı, “Kırgızpatent ülkenin kalkınması için yeni yöntem, teknoloji ve inovasyonla ilgili olarak elindeki bütün imkânları kullanıyor. Elbette her zaman her tür imkân elde olmayabilir; ama eldeki imkânları en iyi şekilde ve en gerekli yönde kullanarak çalışmak önemlidir. Üniversitemiz ile ortaklaşa gerçekleştirilen bu proje, doğrudan halkın hizmetine yönelik bir projedir desek yanılmış olmayız. Kırgızistan’ın kalkınması adına tarım ve hayvancılık büyük öneme sahip. Tarımda geleneksel yöntemlerle elde edilenden daha iyi sonuçlara ulaşabilmek için yeni teknoloji, yöntem ve inovasyonları kullanmak gerekiyor. Bu noktada büyük öneme sahip olan teknoparklar açısından doğru modelin seçilerek çalışılması gerekiyor. Bunların dünyada çok güzel örnekleri bulunuyor. Bu örneklerden hareketle yola çıkmak ve çalışmak gerekiyor. En önemlisi bunun Devlet düzeyinde kanunlarla düzenlenmesi gerekliliği. Eğer kanunlarla bir düzenleme yapılmamışsa teknoparkın var olması mümkün değil. Bizim de teknopark projemiz her şeyiyle hazır; ancak 2012’de hazırladığımız projemizin hayata geçirilmesi için gereken kanun teklifi Kırgız Meclisi’nde bekliyor. Bu açıdan bakıldığında ülke 6 yıl kaybetti. Bu konunun en kısa zamanda ele alınması ve çözümlenmesi gerekiyor. Bunun gerçekleştirilmesi ve ülkeye fayda sağlamaya yönelik çalışanların önünün açılması gerekmektedir. Teknoparka ilişkin her türlü işi yaptık, fiziki altyapısını tamamlayarak Merkezi açtık. Ancak bundan sonra teknopark için gerekli olan yasaların çıkartılmasını bekledik. Bu yasalar çıkmadan olmuyor. Bu nedenle Kırgızpatent’in buradaki kıymetli temsilcilerine de ifade etmek isterim ki Meclis bu konuyu en kısa zamanda ele alarak gerekeni yapmalıdır.” dedi.

Kırgız Cumhuriyeti Tarım, Gıda Endüstrisi ve Arazi Islahı Bakan Yardımcısı Canıbek Kerimaliyev, “Kırgızistan Halkı’nın yüzde 65’i kırsal kesimde yaşıyor ve çalışıyor. Tükettiğimiz ürünlerin büyük bölümü kırsalda üretiliyor. Kırsalda seraların kullanımının yaygınlaştırılması için 2 yıl önce bir çalışma başlattık. Bununla birlikte seraların toprağının nasıl olması gerektiğine yönelik bilim adamlarımız da çalışmalar yapmaya başladı. Seralarda çalışan işçiler toprağın bozulması sorununu nasıl çözebileceklerini bilmiyorlardı. Şimdi buna yönelik çalışmalar yapılıyor. Ayrıca organik tarım ürünlerinin yurt dışına satılmasına ilişkin çalışmalarımız da devam ediyor.” diye konuştu.

Ödüllü projenin sahibi Prof. Dr. Tinatin Döölötkeldiyeva da “Bütün dünyada tarımda alternatif yöntemler araştırılıyor. Bunlardan birisi de organik tarıma yönelik olanıdır. Tarım ürünleri kimyasal maddeler kullanmadan, organik tarımla, insan sağlığını koruyarak üretilmelidir. Seralardaki ve açık alanlardaki toprakların kalitesinin iyileştirilmesi ve tarımsal ürünlerin veriminin arttırılması için yeni biyo gübrelerin seri üretimi yapılabilir. Ben çalışmamı bu yönde yaparak, günümüzün küresel sorunlarından birine çözüm üretmeye çalıştım.” sözleriyle çalışmasını özetledi.

Kırgızpatent yetkililerine Ziraat Fakültesi laboratuvarlarının tanıtılmasıyla devam eden program, hatıra fotoğrafı çektirilmesiyle sona erdi.

Öte yandan Prof. Dr. Tinatin Döölötkeldiyeva, MEDIAMANAS'ın canlı yayın konuğu olarak, çalışmasının detaylarını ve yarışma sürecini anlattı: