Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, cumhurbaşkanı olarak kendi görevini fesheden kararnameyi imzaladı.
Nazarbayev, devlet televizyon kanalları aracılığıyla yaptığı halka hitabında, bugünkü hitabının özel olduğunu, kendisi için zor bir karar aldığını belirterek, "Cumhurbaşkanı olarak yetkilerimi feshetme kararı aldım." dedi.
Cumhurbaşkanı Nazarbayev, kalan görev süresi bitene kadar cumhurbaşkanlığı yetkisinin Senato Başkanı Kasım Jomart Tokayev'e devredileceğini, yeni cumhurbaşkanının yemin töreninin yarın parlamentoda yapılacağını söyledi.
Cumhurbaşkanı Nazarbayev, konuşmasının ardından 20 Mart tarihi itibariyle cumhurbaşkanı yetkisini feshetme kararını aldığına ilişkin kararnameyi imzaladı.
Parlamentoda yarın yemin ederek cumhurbaşkanlığı görevini Nazarbayev'den devralacak olan Tokayev, 2020'ye kadar görev yapacak.
Nazarbayev, 6 Temmuz 1940 tarihinde Kazakistan'ın Kaskelen ilçesinde doğdu. 1989'da Kazakistan Komünist Partisi Merkez Komitesinin birinci sekreterliğine seçilen Nazarbayev, 1 Aralık 1991'de oyların yüzde 98,7'sini alarak Kazakistan'ın cumhurbaşkanı seçildi.
Nazarbayev'in görev süresi 2020 yılında sona erecekti.
Nazarbayev, ülkeyi 30 yıl yönetti.

Kazakistan, tecrübeli diplomat Tokayev'e emanet

Nursultan Nazarbayev'in kalan görev süresi bitene kadar yetkisini devredeceği Senato Başkanı Kasım Cömert Tokayev, yarın parlamentoda yemin ederek, yeni görevine başlayacak.

Nazarbayev'den görevi devralacak Tokayev, yemin ettikten sonra 2020'ye kadar Kazakistan'ın geçici cumhurbaşkanı olacak. 

Nazarbayev'in cumhurbaşkanlığı görevinden istifa kararını açıkladığı halka hitabında "Kazakistan'ı yönetme konusunda güvenebileceğimiz kişi olduğuna inanıyorum" dediği Tokayev, hem Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) hem de Kazakistan Dışişleri Bakanlıklarında önemli görevlerde bulundu. 

SSCB Dışişleri Bakanlığında 1975'te çalışmaya başlayan ve Singapur'daki SSCB Büyükelçiliğinde diplomat olarak kariyerine başlayan Tokayev, SSCB'nin Dışişleri Bakanlığında farklı kademelerde görev aldı.

1992'de Kazakistan Dışişleri Bakan Yardımcısı olarak atanan Tokayev, 2 yıl sonra Dışişleri Bakanlığı görevine getirildi.

Tokayev, Mart 1999'da Başbakan Yardımcısı, KazakistanCumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'in kararnamesi ile 7 ay sonra Kazakistan Başbakanı oldu. 

2002'de başbakanlıktan istifa eden Tokayev, Dışişleri Bakanı olarak 2007'ye kadar görev yaptı. Tokayev, bu görevinin ardından Kazakistan Senatosu Başkanı oldu.

Dışişleri Bakanlığı döneminde nükleer silahların yayılmasının önlenmesi konusunda aktif rol oynayan Tokayev, bu yönde yapılan bazı anlaşmalara imza koydu.

Bağımsız Devletler Topluluğu ve Şangay İşbirliği Örgütü'nde önemli görevler üstlenen Tokayev, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreter Yardımcısı, BM Cenevre Ofisi'nde Genel Müdür, BM Silahsızlanma Konferansı Genel Sekreter Özel Temsilcisi görevlerinde bulundu.

Tokayev, Kazakça, Rusça, İngilizce, Çince ve Fransızca biliyor.  

Kazak dilinin Kiril alfabesinden Latin alfabesine dönüştürülmesinin destekçilerinden olan Tokayev, uyuşturucu satıcılarının ömür boyu hapis veya idam cezasına kadar sert şekilde cezalandırılmasını önermişti.

Tokayev, bu faaliyetleri ulusal çıkarları tehdit eden terörizm ile eş değer olarak tanımlamıştı. 

Ayrıca Tokayev, Avrasya Ekonomik Birliği ile ilgili entegrasyondan yana yaklaşımları ile biliniyor.

Nazarbayev bölge liderleriyle görüştü

Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov ve Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev ile telefonda görüştü.

Kazakistan Cumhurbaşkanlığı Basın Bürosundan yapılan açıklamaya göre, Nazarbayev ile Putin'in telefon görüşmesinde, Nazarbayev'in cumhurbaşkanlığı görevinden istifa etmesi konusu ele alınırken, taraflar gelecekte düzenli olarak temaslarda bulunmaya devam edecekleri hususunda anlaştı. 

Özbekistan Cumhurbaşkanı Mirziyoyev, telefon görüşmesinde, Nazarbayev'in görevinden istifa etme kararını üzüntüyle karşıladığını, Nazarbayev'i "(İstifa kararı) Böyle bir karar alabilen büyük siyasetçi ve cumhurbaşkanı" olarak nitelendirdi. Taraflar gelecekte temaslara devam etme konusunda mutabık kaldı.  

Ceenbekov da Nazarbayev ile yaptığı telefon görüşmesinde, Kazak liderin istifa kararını üzüntüyle karşıladığını dile getirerek, Nazarbayev'in iki ülke arasındaki kardeşlik ilişkilerinin güçlenmesine büyük katkı sağladığına dikkati çekti. Taraflar, düzenli temasları sürdürmekte anlaştı.

Nazarbayev 30 yılda Kazakistan'ı 15 kat büyüttü

Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, cumhurbaşkanı görevinde bulunduğu 30 yılda ülke ekonomisinin 15 kat büyümesini sağladı.

Kazakistan'ın ilk cumhurbaşkanı Nazarbayev, cumhurbaşkanlık görevini yürüttüğü 30 yılın ardından istifa etme kararı aldı ancak Nazarbayev, istifa etmesine rağmen ömür boyu Ulusal Güvenlik Konseyi başkanlığı ve kurucusu olduğu iktidar partisi Nur Otan'ın başkanlığı ile Anayasa Konseyi üyeliği görevlerini sürdürecek.

Nazarbayev, geçen yıl haziran ayında kendisinin ömür boyu Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanı olarak kalmasını öngören yasayı onaylamıştı. Güvenlik Konseyi'nin askeri yapıları, merkez ve yerel yönetim organları koordine eden yasaları ve onların uygulanmasının analizini yapması, Nazarbayev'in ülke yönetiminde söz sahibi olmayı sürdüreceğini gösteriyor.

Kazakistan, Nazarbayev'in liderliğinde ülke ekonomisinin gelişmesi ve ülkesinin uluslararası arenada bir barış merkezi olarak tanınmasında büyük başarılara imza attı. 

1989'da Kazakistan Komünist Partisi Merkez Komitesi’nin birinci sekreterliğine seçilen Nazarbayev, 1990 yılında Kazak Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti tarafından Kazakistan’ın ilk cumhurbaşkanı seçildi. Nazarbayev, aralık 1991'de yapılan cumhurbaşkanı seçimlerinde de yüzde 98,7 oy alarak Kazakistan’ın halk tarafından seçilen ilk cumhurbaşkanı oldu.

Nazarbayev’in görevindeki ilk adımı, aynı yıl Semey Nükleer Deneme Sahası'nı kapatarak Sovyetler Birliği'nin uzun yıllardır nükleer test sahası olarak kullandığı Kazakistan'ı bir barış merkezine dönüştürmesi oldu. 

Sovyetler'in yıkılmasının ardından bağımsız devlet kurmak, planlı ekonomiden pazar ekonomisine, totaliter rejimden demokrasiye geçmeyi hedefleyen Nazarbayev'in, ülkesinin bağımsızlığını pekiştirmek için attığı somut adımlardan biri de 1997'de başkenti Almatı'dan Akmola'ya (Astana) taşıma kararı oldu.

Kazakistan, Nazarbayev'in liderliğinde bölgesel entegrasyon ve uluslararası kuruluşların faaliyetlerine de aktif şekilde katıldı. Ülke, 2017-2018'de Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) geçici üyeliğine seçilirken, uluslararası gündemdeki anlaşmazlıkların barış yoluyla çözülmesi konusunda öneriler sundu.

Nazarbayev döneminde ülke ekonomisi, 30 yılda 15 kat büyüdü, kişi başı gelir 9 kat arttı. Kazakistan dünyanın en gelişen 50 ülkesi listesine girdi. 

Kazakistan, Dünya Bankasının İş Yapma Kolaylığı Endeksi'nde 190 ülke arasında 28. sırada yer aldı.

Kazakistan, transit ve lojistik altyapı yatırımları sayesinde kıtalar arası transit merkezine dönüşürken, bağımsızlık yıllarında yoksulluk sınırında yaşayan nüfus sayısı 15 kat azaldı, gerçek maaş miktarı 4 kat arttı. 

Ülkede iş ve yatırım ortamının iyileştirilmesine yönelik yapılan reformlar sayesinde toplam 300 milyar dolar yabancı yatırım çeken Kazakistan, bu konuda Orta Asya'da lider ülke konumuna yükseldi.

Nursultan Nazarbayev'in ilk görev süresi 1995 yılında yapılan referandumla 2000 yılına kadar uzatılmıştı. Nazarbayev, 2005'te yüzde 91,15 oy ile yeniden cumhurbaşkanı seçilmiş, 2011'de yapılan seçimlerde yüzde 95,55 oy ile tekrar cumhurbaşkanı olmuştu. 

2015 yılında yapılan son seçimlerde ise Nazarbayev yüzde 97,75 oy ile seçimleri tekrar kazanmıştı.

 

Anadolu Ajansı