Дүйнөгө таанымал кыргыз жазуучусу Чыңгыз Айтматов туулган күнүнүн 97 жылдыгына карата эскерилди. «Ата-Бейит» Улуттук тарыхый-мемориалдык комплексинде жайгашкан мүрзөсүнө келген Айтматовдун күйөрмандары куран окуп, дуба кылышты.

Өлкөнүн аксакалдар кеңешинин төрагасы Доолотбек Шадыбеков өз сөзүндө бүгүн Айтматов Кыргызстанда гана эмес, Түркияда да ар түрдүү иш-чаралардын алкагында эскерилип жатканын белгиледи.

Бишкектин борбордук аянтында көптөгөн студенттер жазуучунун эстелигине гүл коюшту.

Айтматовдун чыгармалары сахналаштырылды

Айтматов Бишкектеги №100 Кесиптик лицейде да эскерилди. Бул окуу жайда Түркиянын Кызматташтык жана координация агенттиги (TİKA) Жашыл энергетика боюнча окутуу борборун жана Кыргыз-Түрк маданий борборун түзгөн. «Апокалипсис жана климаттын өзгөрүшү: Айтматовдун эскертүүсү жана жашыл энергиянын миссиясы» аттуу иш-чаранын алкагында лицейдин окуучулары адамгерчиликтин жоголушу тууралуу баяндаган «Манкурт» чыгармасын сахналаштырышты. Ошондой эле «Эне талаасы», «Кылым карытар бир күн», «Жамийла», «Ак кеме», «Кызыл жоолук» романдарындагы каармандар жандантылды.

Иш-чарада сүйлөгөн TİKAнын Бишкектеги координатору Мехмет Бодур жазуучунун баалуу мурасын сактоону чоң жоопкерчилик катары көрөрүн белгилеп, мындай деди: «TİKA катары биз Кыргызстандын Улуттук китепканасынын курамында Чыңгыз Айтматов атындагы Түрк маданий борбору долбоорун ишке ашырдык. Мындан тышкары, Чыңгыз Айтматовдун Үй-музейинде түзүлгөн виртуалдык музейдин жардамы менен улуу сөз чеберинин дүйнөсүн келечек муундар үчүн санарип мейкиндикке алып чыктык».

Бодур ошондой эле Айтматовдун идеялары өткөндө гана калбастан, бүгүн жана келечекте да жашашы үчүн эл аралык деңгээлдеги семинарларды, конференцияларды жана панелдик талкууларды колдоп келишерин баса белгиледи.

Түндүк Кипр Түрк Республикасынын (ТКТР) Бишкектеги өкүлү Осман Тахир Осман туулган күнүндө түрк дүйнөсүнүн жазуучусу Айтматовду дуба, ыраазычылык жана урматтоо менен эскеришкенин билдирди.

Айтматовдун замандаштары конференцияга чогулушту

Чыңгыз Айтматов атындагы Тил жана адабият институтунун (Улуттук илимдер академиясынын алдында) директору, профессор Абдылжан Акматалиевдин демилгеси менен «Айтматов окуулары – 2025» аттуу конференция өткөрүлдү.

Конференцияга Кыргызстандын мамлекеттик катчысы Арслан Койчиев, президенттин кеңешчиси Марат Иманкулов, Түркия, Азербайжан, Казакстан жана Тажикстандын элчиликтеринин өкүлдөрү, ошондой эле жазуучунун кесиптештери жана күйөрмандары катышты. Өз сөзүндө Акматалиев институттун фондунда Айтматовдун «Синагога», «Алтын жана кар», «Өлтүрүлгөн уул менен жолугушуу», «Сырнай жана жер», «Сырнай – сүйүүнүн жана кайгынын символу» аттуу чыгармаларынын кол жазмалары сакталганын билдирди.

Эскерте кетсек, Чыңгыз Айтматов 1928-жылдын 12-декабрында Талас облусунун Шекер айылында төрөлгөн. 2008-жылдын май айында ал Орусиянын телеканалы үчүн документалдуу фильм тартууга барган Татарстан Республикасынын борбору Казань шаарында өзүн жаман сезип, дарылануу үчүн Германияга жеткирилген. Ал 10-июнда ошол жерде көз жумган.